ပလတ္စတစ္ႏွင့္ က်န္းမာေရး January 31, 2011

နယ္ကအိမ္ကိုုျပန္တုန္းက မုန္႔ဟင္းခါးစားဖို႔ သြားဝယ္ေတာ့ ဆိုင္ရွင္အမႀကီးက မုန္႔ဟင္းခါးကို ငွက္ေပ်ာဖက္နဲ႔ ထုပ္ၿပီးေပးေတာ့ ဆရာမဂ်ဳးရဲ့ ”ကြၽန္မခ်စ္ေသာၿမဳိ႕တစ္ၿမိဳ႕” ကို သြားၿပီးသတိရမိတယ္။ ဆရာမရဲ့ၿမိဳ႕ေလးနဲ႔ ရင္းႏွီး ေနေတာ့ ေနေရာင္ျပထားတဲ့ ဖက္ရြက္ေလးနဲ႔ထုပ္ထားတဲ့ မုန္႔ဟင္းခါးက ဖက္နံ႔ေလးသင္းလို႔။ တူမေလးေတြကေတာ့ ေျပာတာေပ့ါ။ ဒီဆိုင္က ေခတ္သိပ္မမွီဘူးေနာ္ အန္တီေလးတဲ့။ သူတို႔ေမြးတည္းက ကြၽတ္ကြၽတ္အိတ္နဲ႔ ရင္းႏွီးခဲ့ရေတာ့  ငွက္ေပ်ာဖက္နဲ႔ထုပ္တာကို မေတြ႔ဘူးေသးဘူး။ ”ကြၽန္မခ်စ္ေသာၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕” အေၾကာင္းကို ေပးဖတ္ရဦးမည္။ အခု ေနာက္ပိုင္းမွာ ကြၽတ္ကြၽတ္အိပ္သံုးတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈက အေတာ္ကိုေလ်ာ့နည္းသြားၿပီ။ ကြၽတ္ကြၽတ္အိတ္ရဲ့  အႏၲရာယ္ကို ဟန္႔တားလာႏုိင္ၿပီ ဆိုေတာ့၊ ေနာက္တစ္ခုထပ္ၿပီး စဥ္းစားရမွာက ပလတ္စတစ္ေတြရဲ့ အႏၲရာယ္။

~

ကြၽန္မတို႔စားသံုးေနတဲ့ အစားအစာေတြထဲမွာ ပလတ္စတစ္နဲ႔ကင္းတယ္ဆိုတာ အေတာ္ကို ရွားပါတယ္။ အစား အေသာက္ေတြကို ဝယ္ျခမ္းတာကေန ျပင္ဆင္ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အထိ သံုးတဲ့ပစၥည္းတိုင္းမွာ ပလတ္စတစ္ မပါတဲ့ပစၥည္းဆိုတာ သိပ္မရွိဘူး။ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈအဆင့္ဆင့္မွာ ပလတ္စတစ္ကို အေျခခံၿပီး ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ပစၥည္း ေတြကိုသံုးၾကတယ္။ အစားအစာေတြကို တေနရာကေနတေနရာကို ပို႔ေဆာင္တဲ့ ကြန္တိန္နာ (Container)ေတြ၊ အစားအစာထည့္တဲ့ဘူး၊ စည္သြတ္ဘူး၊ မုန္႔ဘူးေတြ၊ အိမ္ထဲမွာတိုလီမုတ္စထည့္တဲ့ဘူး၊ သိမ္းဆည္းတဲ့ဘူး၊ အစားအစာ ေတြကိုျပန္ေႏြးတဲ့ တန္ဆာပလာေတြအထိ ပလတ္စတစ္က အသံုးတြင္က်ယ္ေနပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ပလတ္စတစ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ပစၥည္းေတြ အသံုးတြင္က်ယ္လာတာနဲ႔အမွ် က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္မႈရွိ၊ မရွိဆိုတာ ကိုပါထည့္သြင္းစဥ္းစား ဖို႔လိုလာပါတယ္။

~

သိပ္မၾကာေသးခင္က ဒီျပႆနာကိုအေျဖရွာမယ္ဆိုၿပီး စမ္းသပ္မႈေတြ အမ်ားႀကီးျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ မွာ Biphenol A လို႔ေခၚတဲ့ ဓါတုပစၥည္း Chemical ဟာ က်န္းမာေရးကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါးထိခိုက္ေစတာကို သြားေတြ႔ပါတယ္။ Biphenol A ဆိုတာ အစားအေသာက္ေတြကို ထုပ္ပိုး ျပင္ဆင္တဲ့အခါမွာ အဓိကထားၿပီးသံုးတဲ့ Chemical ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက Biphenol A ကို အႏၲရာယ္ကင္းတယ္ လို႔ ယူဆထားၾကေပမယ့္ အခုေတာ့ Biphenol A နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေမးစရာေမးခြန္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိလာပါၿပီ။ အစားအေသာက္ေတြျပင္ဆင္ဖို႔၊ စားေသာက္ဖို႔၊ သိမ္းဆည္းဖို႔ အထိ အဆင္ေျပေပမယ့္ သူ႔ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးမွာ ျပႆနာေတြျဖစ္ေပၚလာတယ္လို႔ ဆိုၾကပါၿပီ။

~

အစားအေသာက္ထည့္ထားတဲ့ ပလတ္စတစ္ Container ထဲကေန Chemical အနည္းငယ္ဟာ  အစား အေသာက္ေတြထဲကို စိမ့္ထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳးအစားအေသာက္ေတြထဲ စိမ့္ထြက္လာတာကို Migration လို႔ေခၚၾကပါတယ္။ Container ေတြကိုထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့ စက္႐ံုေတြအေနနဲ႔ကလည္း ဒီလိုမ်ိဳး ေျပာင္းေရႊ႕ဝင္ေရာက္ တာကို ဟန္႔တားလို႔မရပါဘူး။  ဘယ္ေလာက္ပမာဏအထိဆိုတာကို အတိအက်မသိရေပမယ့္ အစားအေသာက္ေတြ ထည့္တဲ့ ဘူးေတြ၊ ခြက္ေတြထဲက ဓါတုပစၥည္းတိုင္းဟာ အစားအေသာက္ေတြထဲကို ဝင္ေရာက္သြားႏိုင္တာခ်ည္းပါပဲ။

~

ပလတ္စတစ္ Container ထဲမွာ ထည့္ထားတဲ့အစားအေသာက္ေတြကို အပူေပးလိုက္ရင္ ဓါတုပစၥည္းေတြ ေရႊ႕ ေျပာင္းမႈက ပိုျမန္ပါတယ္။ အဆီမ်ားမ်ားပါတဲ့အစားအစာ၊ အငန္ပါတဲ့အစာ၊ အခ်ဥ္ပါတဲ့အစားအစာေတြကိုထည့္ထားတဲ့ Container ေတြဟာ အပူနဲ႔ထိေတြ႔ရင္ ေရႊ႕ေျပာင္းဝင္ေရာက္မႈက ပိုျမန္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဘယ္ေလာက္ အတိုင္း အတာအထိ ဝင္သြားတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ အတိအက်ေျပာဖို႔ခက္ပါတယ္။ မီးဖိုေခ်ာင္္သံုးပစၥည္းေတြ ျပဳလုပ္တဲ့ေနရာ မွာလည္း အမ်ားစုဟာ ေဘးကင္းတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားၾကေပမယ့္လည္း အၿမဲတမ္းအတြက္ေတာ့ အႀကံဳးမဝင္ပါဘူး။

~

အစားအစာေတြထည့္တဲ့ ပလတ္စတစ္ Container ေတြကေန ထြက္လာတဲ့ ဓါတုပစၥည္းေတြဟာ က်န္းမာေရးကို ဘယ္လုိထိခုိက္လဲဆိုတာကို သုေတသနလုပ္ထားတာေတြဟာ နည္းေသးတာေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္ အတိုင္းအတာအထိ စိတ္ခ်လက္ခ်သံုးလို႔ရတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ေျပာဖို႔ခက္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ ၾကာၾကာသံုးလို႔ရသလဲဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ အဓိကပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္ ဓါတုပစၥည္း ၂ မ်ိဳးရွိပါတယ္။ တစ္ခုကေတာ့ Biphenol A ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Phthalates ပါ။

~

Plastic & Biphenol A

Biphenol A ဟာ မာၿပီးေပါ့ပါးတဲ့ Polycarbonates လို႔ေခၚတဲ့ ပလတ္စတစ္တစ္မ်ိဳးပါ။ ကေလးအသံုးအ ေဆာင္ေတြ၊ ေရဘူးေတြကို Biphenol A နဲ႔ျပဳလုပ္ထားပါတယ္။ တစ္ႏွစ္မွာ Biphenol A ထုတ္လုပ္မႈဟာ ၆ ဘီလီယန္ ေလာက္ရွိပါတယ္။ Biphenol A ဟာ ေရဘူးေတြမွာ အဆိပ္သင့္ေစတဲ့အရာတစ္ခုအေနနဲ႔ သိၾကေပမယ့္ တကယ္တမ္း သူနဲ႔ထိေတြ႕မႈမ်ားတာဟာ အစားအေသာက္ေတြထည့္တဲ့ စည္သြပ္ဘူးေတြရဲ့အနားေၾကာင့္ပါ။ Biphenol A ဟာ စည္သြပ္ဘူးႏႈတ္ခမ္းထဲကေန ထြက္လာၿပီး အထဲမွာသိမ္းထားတဲ့ အစားအစာေတြဆီကို ေရာက္သြားပါတယ္။ အစားအစာ ထဲမွာပါလာတဲ့ Biphenol A ဟာ ေသြးစီးေၾကာင္းကိုေရာက္လာပါတယ္။

~

လူ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရဲ့ ေသြးထဲမွာရွိေနတဲ့ Biphenol A ဟာ တိုင္းတာၾကည့္လို႔႔ရေလာက္တဲ့ ပမာဏအထိ မ်ားေနတတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဝင္လာႏိုင္တဲ့ ဓါတုပစၥည္းေတြထဲမွာ Biphenol A ဟာ ပိုၿပီးထင္ရွားပါတယ္။ သူဟာ ေဟာ္မုန္းေတြရဲ့လုပ္ေဆာင္မႈ၊ အထူးသျဖင့္ Oestrogen လို႔ေခၚတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္းရဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈကို ေႏွာင့္ယွက္ေပးပါတယ္။ ဓါတ္ခဲြခန္းေတြမွာ တိရစၧာန္ေလးေတြကို စမ္းသပ္ၾကည့္တဲ့အခါ Biphenol A ဟာ မ်ိဳးပြားအဂၤါေတြရဲ့ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈေတြကို ဟန္႔တားတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ လူေတြဆီကို ေရာက္လာႏိုင္တဲ့ Biphenol A ပမာဏဟာ အရမ္းနည္းေနေပမယ့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တဲ့အခ်ိန္မွာ သေႏၶသားကို ထိခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။

~

ဒီေတာ့ ကြၽန္မတို႔စားမယ့္အစားအစာေတြထဲမွာ  Biphenol A ပါဝင္မႈကို မျဖစ္မေနကို ေလ်ာ့ခ်ရပါမယ္။ အဲဒီလို ေလ်ာ့ခ်ဖို႔အတြက္ဆိုရင္း

၁။ စည္သြပ္ထားတဲ့အစားအစာေတြအစား လတ္ဆတ္တဲ့အစားအစာ (သို႔) ေရခဲေသတၲာထဲ ထည့္ထားတဲ့ အစားအစာမ်ိဳး ကိုစားေပးသင့္ပါတယ္။

၂။ ကေလးေတြကို ႏို႔မႈန္႔ဘူးေတြတိုက္မယ့္အစား မိခင္ႏို႔ကိုသာ အဓိကၿပီးတိုက္ေကြၽးတာဟာ အေကာင္းဆံုးပါ။

၃။ ကေလးေတြအတြက္ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြေရြးခ်ယ္တဲ့အခါမွာ တတ္ႏိုင္သမွ် ပလတ္စတစ္ပါတဲ့ပစၥည္းေတြကို ေရွာင္ပါ။ သံဘူးလိုဟာမ်ိဳးေတြကိုသာ ေရြးခ်ယ္ပါ။

ဒါေတြက Biphenol A ပါဝင္မႈကိုဟန္႔တားတာပါ။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးေလ်ာ့ခ်ဖို႔ႀကိဳးစားရမွာက Phthalates။

~

Plastic & Phthalates

သူကေတာ့ Plasticizer လို႔ေခၚတဲ့ဓါတုပစၥည္းအုပ္စုႀကီးျဖစ္ၿပီး သူ႔ကို PVC ပုိက္ကေန ေရေမႊးအထိ တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ တန္ခ်ိန္ ေပါင္ဘီလီယန္ ေပါင္းမ်ားစြာ ထုတ္လုပ္ၿပီး ေနရာတိုင္းမွာ အသံုးျပဳ ပါတယ္။ အေမရိကန္လူမ်ိဳးေတြမွာ စစ္တမ္းေကာက္ေလ့လာမႈေတြအရ သူတို႔ဆီက လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွာ Phthalates ကို အတိုင္းအတာတစ္ခု အထိေတြ႕ရပါတယ္။

~

သုေတသနျပဳသူေတြအေနနဲ႔ Phthalates ေတြ ခႏၶာကိုယ္ထဲကိုဝင္လာတာကို ယံုၾကည္ေပမယ့္ ဘယ္လိုဝင္လာ တယ္၊ ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာထိရွိေနတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ တိတိက်က် မသိပါဘူး။ ေကာက္ပဲသီးႏွံေတြကေန စားမယ့္ အစားအစာေတြဆီကို ေရာက္လာတာမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္သလို သိုေလွာင္ထားတဲ့ ဘူးေတြထဲကေန အစားအေသာက္ ထဲကို ဝင္လာတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Phthalates သံုးထားတဲ့ မ်က္ႏွာျပင္၊ ၾကမ္းျပင္ေတြကေနတဆင့္ သူ႕ကို ရွဴမိတတ္ပါတယ္။ Phthalates ် ပါဝင္တဲ့ ွု Skin Care ေတြ၊ အသံုးအေဆာင္ေတြေၾကာင့္လည္း အေရျပားကေနတဆင့္ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဝင္သြားတတ္ပါတယ္။

~

Phthalates ဟာ အခုအသံုုးမ်ားေနတဲ့ Chemicals ေတြထဲက တစ္ခုအပါအဝင္ပါ။ ကြၽန္မတို႔အသံုးအျပဳေနတဲ့ ေရခ်ိဳးခန္း လိုက္ကာကေန လက္သည္းဆိုးေဆးထုတ္လုပ္တဲ့အထိ ေန႔စဥ္အသံုးျပဳေနတဲ့ ပစၥည္းေတြထဲမွာ သူ႔ကို ေတြ႔ႏိုင္ ပါတယ္။ Phthalates ဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲကိုေရာက္ရင္ အလြယ္တကူေခ်ဖ်က္ခံလိုက္ရေပမယ့္ အျပင္ကိုေတာ့ ထြက္မသြားတဲ့အတြက္ ေသြးေတြ၊ ဆီးေတြကို စစ္ၾကည့္လိုက္ရင္ Phthalates ကိုေတြ႔ရပါတယ္။

~

သူဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ Endocrine System အလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေတြျဖစ္ေစၿပီး Hormones ေတြ အလုပ္လုပ္တာကို အဟန္႔အတားေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြအားလံုးထဲက အမ်ိဳးသားေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ Testerone ကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ Testerone ေတြအလုုပ္လုပ္လို႔မရေအာင္ ဟန္႔တား ထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသားမ်ားရဲ့ မ်ိဳးပြားအဂၤါကို ထိခိုက္ေစသလို မ်ိဳးပြားမႈနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ျပႆနာေတြကိုလည္း ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

~

တိရစၧာန္အထီးေတြမွာ စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္ၾကည့္ေတာ့ Phthalates ေၾကာင့္ လိင္အဂၤါေတြေသးငယ္တာ၊ မဖြံ႔ၿဖိဳး တာ၊ သုက္ေကာင္ေတြနည္းတာမ်ိဳးေတြကို သြားေတြ႔ပါတယ္။  ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာလမွာ Phthalates နဲ႔ထိေတြ႕မႈ မ်ားရင္ ေမြးလာမယ့္ သားေယာက်္ားေလးမွာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အသြင္အျပင္ေတြ ေပၚေပါက္လာတတ္ပါတယ္။ Phthalates ပါတဲ့ ၾကမ္းခင္းကိုသံုးထားရင္ ေမြးကင္းစကေလးေတြမွာ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါေတြ ကိုခံစားရေစပါတယ္။ လူေတြေရာ၊ တိရစၧာန္ေတြမွာပါ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ေစပါတယ္လို႔လည္း ဆိုထားၾကပါတယ္။

~

အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့ ေနရာလြဲၿပီးကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာမ်ိဳးေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေပါင္မျပည့္ဘဲေမြးဖြားလာတဲ့ ကေလးငယ္ေတြရဲ့ ေသြးထဲမွာ Phthalates ပမာဏျမင့္တက္ေနတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ မိန္းကေလးငယ္ေတြမွာ ဆိုရင္လည္း ရင္သားဖံြ႕ၿဖိဳးမႈေတြေစာလာၿပီး အပ်ိဳျမန္ျမန္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ေလ့လာမႈေတြ အရေတာ့ Phthalates ဟာ ကေလးငယ္ေတြမွာ အဝလြန္ေစတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ Phthalates မ်ားေနတဲ့ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ရဲ့ ဆဲလ္ေတြဟာ အင္ဆူလင္အလုပ္လုပ္တာကို မတံု႔ျပန္တဲ့အတြက္ ေသြးထဲမွာ သၾကားဓါတ္ေတြျမင့္တက္လာၿပီး ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ခံစားရေစပါတယ္။ သိုင္းရြိဳက္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာေတြ၊ ပန္းနာရင္ၾကပ္၊ အေရျပားဓါတ္မတည့္မႈေတြကိုျဖစ္ေစပါတယ္။

~

ဒီလိုဆိုရင္ ကြၽန္မတို႔အတြက္ ပလတ္စတစ္ဟာ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ပစၥည္းဆိုတာကို အားလံုးလည္း သိသြားပါၿပီ။ ပလတ္စတစ္ဟာ လူႀကီး၊ လူငယ္၊ အမ်ိဳးသမီး၊ အမ်ိဳးသားမေရြး အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ သူနဲ႔ထိေတြ႕မႈကို တတ္ႏိုင္ သမွ်ေလ်ာ့ခ်ရပါမယ္။ ပလတ္စတစ္ဘူးေတြထဲကို အဆီေတြ၊ အခ်ဥ္သနပ္ေတြ အၾကာႀကီးထည့္ထားၿပီးစားတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ရပါမယ္။ ပလတ္စတစ္ခြက္ေတြထဲကို အပူေတြထည့္တာ၊ သူတို႔ကို အပူေပးတာမ်ိဳးေတြလည္း သတိထားရပါမယ္။ ကေလးေတြအတြက္ ႏို႔ဘူးလိုအသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းေတြေရြးတဲ့အခါမွာ ပလတ္စတစ္ေတြအစား ဖန္ေတြကိုသာ ေရြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ထည့္ထားတဲ့ ပလတ္စတစ္ဘူးေတြ၊ ခြက္ေတြမွာ အေရာင္ေျပာင္းလာတာ၊ ပံုစံ ေျပာင္းလာတာမ်ိဳးရွိရင္ သူတို႔ကို မသံုးသင့္ေတာ့ပါဘူး။ အမွန္တကယ္ေတာ့ ကြၽန္မတို႔ရဲ့လူေနမႈဘဝ အဆင့္အတန္း ျမင့္ၿပီး အဆင္ေျပလြယ္ကူေစဖို႔ ပလတ္စတစ္ပစၥည္းေတြျဖစ္ေပၚလာရတာပါ။ သူတို႔ရဲ့အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လြန္လြန္ကဲကဲထိေတြ႔မႈမ်ားလာရင္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစလို႔ ေရွာင္ၾကပါလို႔ သတိေပးလိုက္ပါရေစ။

~

~

ႏွင္းႏုလြင္(ေဆးဝါး)

အာေရာဂ်ံ မဂၢဇင္း၊

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀၁၁

 

ဘဝ ေနဝင္ခ်ိန္ေတြ မေစာေစခ်င္ပါ January 15, 2011

”ေဆးလိပ္လည္းတို၊ ေနလည္းညိုၿပီ

ငါ့ကို အိမ္ျပန္ပို႔ၾကပါေလ”

အမွတ္မထင္ဖတ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဘဝသ႐ုပ္ထင္ဟပ္ေနတဲ့ ကဗ်ာအပိုင္းအစေလးတစ္ခုပါ။ နည္းနည္း ၾကာေနေတာ့ ေရးတဲ့သူကိုေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ဒီကဗ်ာေလးကို ဖတ္ေနရင္းနဲ႔ မိသားစုဝမ္းေရးအတြက္ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္ရဲ့ အသြင္သ႑န္က ကြၽန္မရဲ့မ်က္စိထဲ တိုးဝင္လာတယ္။ ဝမ္းစာမျပည့္ေသးလို႔ အိမ္မျပန္ႏိုင္ေသးဘူး။ သက္ျပင္းေတာင္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္မခ်ႏိုင္ေတာ့လို႔ သူေသာက္ေနက် ေဆးျပင္းလိပ္ႀကီးကို ရဲခနဲေနေအာင္ဖြာလိုက္၊ ျမင္ကြင္းထဲကေန ေပ်ာက္ကြယ္ လုနီးပါျဖစ္ေနတဲ့ ေနဝင္တာကို ၾကည့္လိုက္နဲ႔ ကံတရားကို ၿငီးေျပာေလး ေျပာလိုက္တယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီလိုညေနမ်ိဳး သူဘယ္ႏွစ္ရက္ေလာက္ ႀကံဳခဲ့ရၿပီးၿပီးလဲဆိုတာကို ကြၽန္မစဥ္းစား ၾကည့္ဖူးတယ္။ အေျဖကို စဥ္းစားလို႔မရေသးခင္ သူေသာက္ လိုက္တဲ့ ေဆးလိပ္အေငြ႕က ကြၽန္မရဲ့အသိထဲ တိုးဝင္ လာတယ္။ ”သူဒီလို အခ်ိန္တိုင္း ေဆးလိပ္ေသာက္ေနသလား၊ က်န္းမာေရးမွ ေကာင္းပါ့မလား၊ သူ႕မိသားစုရဲ့ ေရွ့ေရး ဘယ္လိုရိွမလဲ”။

~

စီးကရက္ကေလး ႏႈတ္ခမ္းမွာေတ့ၿပီး လူႀကီးဂိုက္ဖမ္းေနတဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးေတြ၊ ဆိုက္ကားဂိတ္မွာ ခရီး သည္ေစာင့္ရင္းနဲ႔ ေဆးျပင္းလိပ္ဖြာေနတဲ့ ဆိုက္ကားသမားႀကီးေတြ၊ ေစ်းတန္းထဲမွာ အေရာင္းအဝယ္ မေကာင္းေၾကာင္း ၿငီးျငဴရင္း ေဆးေပါ့လိပ္ေသာက္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးႀကီးေတြ၊ အခ်စ္ေရး၊ စီးပြားေရးမွာ ကံမေကာင္းတဲ့အေၾကာင္း မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ေျပာရင္း ေဆးလိပ္ေသာက္ေနတဲ့သူေတြ၊ ေဆးတံမွာကပ္ေနတဲ့ ေဆးရြက္ႀကီးရဲ့ခ်ိဳးေတြကို ေခါက္ထုတ္ ေနတဲ့ အဖိုးအဖြားေတြ။ အမ်ိဳးမိ်ဳးေပါ့ေလ။ အားလံုးဟာ ေဆးလိပ္နဲ႔ ရင္းႏွီးေနၾကပါတယ္။ လူအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ စ႐ုိက္အေထြေထြဆိုေပမယ့္ သူတို႔ ႐ႈသြင္း႐ႈထြက္ေနတဲ့ ေလေတြဟာေတာ့ အတူတူပါပဲ။ အေငြ႔ေတြ၊ ေဆးလိပ္ေငြ႔ေတြဟာ ကြၽန္မတို႔ရဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ပ်ံႏံွ့လို႔ေနပါတယ္။

~

ေဆးလိပ္က ေသာက္မိရင္ျဖတ္ဖို႔ အရမ္းခက္ပါတယ္။ ေဆးရြက္ႀကီးမွာပါတဲ့ နစ္ကိုတင္း (Nicotine) ဟာ အရမ္းစြဲႏိုင္ပါတယ္။ ေမာ္ဖင္း၊ ဟီး႐ုိးအင္းနဲ႔ တျခားမူးယစ္ေဆးေတြလိုပဲ ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ စိတ္အာ႐ုံဟာ နစ္ကိုတင္းကို တပ္မက္သြားပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွပါလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ စိတ္ညစ္တဲ့အခ်ိန္၊ စိတ္႐ႈပ္တဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ထြက္ေပါက္တစ္ခုအေနနဲ႔ ေသာက္ပါတယ္။ ရင္းႏွီးတဲ့မိတ္ေဆြေတြ၊ ေဆြမိ်ဳးေတြေသာက္တာ ၾကည့္ရင္းနဲ႔ ေသာက္တတ္သြားပါတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာ လက္တည့္စမ္း ျမည္းၾကည့္ ရင္းနဲ႔ ေသာက္တတ္သြားတဲ့သူေတြလည္းရိွပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္တဲ့သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အသက္၁၈ႏွစ္ မျပည့္ခင္ကတည္းက စေသာက္တတ္တဲ့သူေတြမ်ားပါတယ္။

~

ေဆးလိပ္ကို ထမင္းစားတာ၊ ေရေသာက္တာလို ခႏၶာကိုယ္က အလြယ္တူလက္မခံပါဘူး။ သူဝင္လာတာနဲ႔ ခ်က္ျခင္းထြက္သြားေအာင္ ဖယ္ထုတ္လိုက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ စေသာက္ေသာက္ခ်င္းမွာ သီးတတ္ပါတယ္။ ၾကာလာရင္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ကလည္း မတတ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲ ေဆးလိပ္စြဲသြားပါတယ္။ ‘မေကာင္းမွန္းေတာ့ သိပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ျဖတ္လို႔မရဘူးဗ်ာ’ လို႔ ၿငီးတြားၾကတဲ့ စကားသံေတြကို ကြၽန္မခဏခဏ ၾကားဖူးပါတယ္။ ဘယ္သူကမွ ကိုယ့္မွာအႏၲရာယ္ရိွႏိုင္တဲ့ အေလ့အက်င့္ႀကီးကို တယုတယနဲ႔ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျဖတ္ဖို႔ခက္ခဲေပမယ့္ ႀကိဳးစားၾကည့္ပါ။ ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ရလာတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြဟာ ကြၽန္မတို႔ကို ဘယ္လိုမွကုိ ေကာင္းက်ိဳးမေပးတာပါ။

~

ကြၽန္မတို႔ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ ေျပာင္းဖူးဖက္ေဆးလိပ္ႀကီးကို အဖိုးအဖြားေတြေသာက္တာကို ေတြ႕ဖူးတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီေလာက္ႀကီးတဲ့ေဆးလိပ္ကို မဖြာၾကေတာ့ေပမယ့္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့လူ အေရအတြက္ကေတာ့ မေလ်ာ့ၾကေသးပါဘူး။ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတြဟာ တျခားသူေတြထက္ ေရာဂါပိုထူပါတယ္။ အပယိကဖ်ားနာတာ၊ တုပ္ေကြး၊ အေအးမိတာေတြ ပိုျဖစ္လြယ္ပါတယ္။ ေလျပြန္ေရာင္တာ၊ အဆုတ္ေရာင္ အဆုတ္ပြတာေတြကို ပိုခံစားရပါတယ္။ နဂိုကတည္းက ရင္က်ပ္ေရာဂါလိုမ်ိဳး အဆုတ္နဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ ေရာဂါရိွတဲ့သူေတြဟာ ကိုယ္တိုင္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့အခါ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္တဲ့သူအနားေနတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ေရာဂါဒါဏ္ကို ပိုၿပီးခံစား ရတတ္ပါတယ္။ ဒီထက္ပိုဆိုးတဲ့ အေျခအေနေတြက အမ်ားႀကီးပဲရိွပါတယ္။

~

အမွတ္မထင္ ႐ႈိက္ဖြာလိုက္တဲ့ ေဆးလိပ္ေငြ႕ဟာ ကြၽန္မတို႔ရဲ့ အသက္အႏၲရာယ္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ ေဆးလိပ္ေသာက္လိုက္ရင္ ကတၱရာေစး (Tar) ေတြထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီ ကတၱရာေစးဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတြဟာ တျခားသူေတြထက္စာရင္ ကင္ဆာေရာဂါ ပိုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ၊ ခံတြင္းကင္ဆာေတြကေတာ့ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို ႐ႈိက္႐ႈိက္ၿပီး ႐ႈတဲ့သူေတြဟာ အဆုတ္ကင္ဆာပိုျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ခံတြင္းကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေခ်ကလည္း (၄)ဆ ပိုမ်ားပါတယ္။ ဆီးအိတ္ကင္ဆာ၊ အစာေရၿမိဳျပြန္ကင္ဆာ၊ ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာ၊ ပန္ကရိယကင္ဆာ၊ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာတို႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။

~

ဒီလိုအႏၲရာယ္ေတြဟာ ခုခ်က္ျခင္းေသာက္၊ ခုခ်က္ျခင္းေပၚလာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကြၽန္မတို႔အိမ္ေတြမွာ အမိႈက္ေတြမပစ္ဘဲထားလို႔ ရက္ၾကာလာရင္ စုပံုလာသလိုမ်ိဳး ေဆးလိပ္ရဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြကလည္း အခ်ိန္နဲ႕အမွ် မ်ားျပားလာတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ေဆးလိပ္မွာပါတဲ့ နစ္ကိုတင္းဟာ ေသြးထဲမွာပိတ္ဆို႔ႏုိင္ပါတယ္။ အဆီေတြကိုလည္း စုပံုမ်ားေစၿပီး ေသြးေၾကာေတြကို မာေတာင့္ကာ က်ဥ္းသြားေစပါတယ္။ ေသြးေၾကာအတြင္းမွာ ေသြးခဲေတြပိတ္ေစပါတယ္။ ႏွလံုးကို ေထာက္ပံံ့ေပးတဲ့ေသြးေၾကာ မွာပိတ္ရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာမွာျဖစ္ရင္ ေလသင္တုန္းရမယ္။ ေလျဖတ္တာမ်ိဳးေတြ ဆက္ျဖစ္လာတယ္။ ေက်ာက္ကပ္မွာျဖစ္ရင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

~

ေျခေထာက္ေတြ၊ လက္ေတြကို ေသြးသယ္ေပးတဲ့ ေသြးေၾကာမွာျဖစ္ရင္ ေသြးေကာင္းေကာင္းမေလွ်ာက္ ႏုိင္ေတာ့လို႔ ေျခလက္ပုပ္တာ၊ ျဖတ္ပစ္ရတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္မေသာက္တတ္တဲ့သူေတြထက္စာရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ ေရာဂါေတြကို (၁ဝ)ႏွစ္ေလာက္ ေစာၿပီးေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ မ်က္လံုးမွာရိွတဲ့ အရမ္းႏူးညံ့ တဲ့ေသြးေၾကာေတြဟာ ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ အလြယ္တကူ ပ်က္စီးသြားတယ္။ မ်က္လံုးေတြယားလာတယ္။ ေဆးလိပ္ အလြန္အကြၽံ ေသာက္တဲ့သူ ေတြဆိုရင္ မ်က္လံုးရဲ့ျမင္လႊာေတြ ပ်က္စီးသြားလို႔ အျမင္အာ႐ံုေတြ တျဖည္းျဖည္း ဆံုး႐ႈံး သြားတယ္။ ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္တာတစ္ခုမွမရိွဘူး။

~

ခႏၶာကိုယ္အတြင္းပိုင္းမွာတင္ မေကာင္းတာမဟုတ္ဘူး။ စပါးလံုးတစ္ေထာက္စာေတာင္ မရိွတဲ့ အေရျပား အတြက္လည္း မေကာင္းဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတြရဲ့ အေရျပားဟာ လိုအပ္တဲ့ေသြးေတြ၊ အာဟာရေတြ မရေတာ့ဘူး။ အသားေတြ ညိုညစ္ညစ္ျဖစ္လာတယ္။ ဗီတာမင္ေအလည္း လံုလံုေလာက္ေလာက္မရေတာ့ အေရးအေၾကာင္းေတြေပၚလာတယ္။ ပါးရည္တြန္႔လြယ္ၿပီး ႐ုပ္ရင့္လာတယ္။ ျမန္ျမန္အိုလြယ္သြားတယ္။ ႐ႈထုတ္လိုက္တဲ့ ေလမွာ ေဆးလိပ္အန႔ံ ေတြ စြဲပါလာတယ္။ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေပ်ာက္ဘူး။ ဒီအနံ႔က အဝတ္အစားေတြမွာတင္မကဘူး။ ဆံပင္ေတြမွာပါ လာကပ္ေနတယ္။ အိမ္မွာဆိုရင္လည္း ပရိေဘာဂေတြ၊ လိုက္ကာေတြ၊ ကားထဲမွာပါ အနံ႔ရေနတယ္။ အျပင္ကလူတစ္ေယာက္ဝင္လာတာနဲ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူရိွမွန္း တစ္ခါတည္း တန္းၿပီးသိႏိုင္တယ္။

~

သြားဖံုးေတြ၊ သြားေတြရဲ့ အေျခမွာ ေဆးလိပ္ခ်ိဳးေတြလာကပ္တယ္။ သြားဖံုးေရာင္တာ၊ ခံတြင္းနံ႕ဆိုးတာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ အသက္ငယ္ငယ္ေလးနဲ႔ သြားေတြ ကြၽတ္ထြက္လြယ္လာတယ္။ ပါးစပ္ထဲမွာ ခ်ဥ္ေနၿပီး အနာေတြ အလြယ္တကူ ေပါက္လာတယ္။ အနာေတြက ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေပ်ာက္ဘူး။ သြားဝါတာေတြအျပင္ အ႐ိုးရဲ့ သိပ္သည္းဆကို နည္းေစတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာရရင္ အ႐ိုးပါးလာတယ္။ အသက္ႀကီးလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အ႐ိုးက ပိုၿပီးက်ိဳးလြယ္ လာတယ္။

~

ေဆးလိပ္ေငြ႕ေၾကာင့္ အဓိကထိခိုက္သြားတဲ့ အဂၤါက အဆုတ္ပါ။ အဆုတ္ထဲမွာရွိတဲ့ ေလအိတ္ငယ္ေလးေတြ ပ်က္စီးသြားပါတယ္။ အသက္႐ႈလို႔မဝေတာ့ဘူး။ နာတာရွည္ေလျပြန္ေရာင္တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရင္ အနည္းဆံုး (၃)လ ခန္႔ ၾကာတတ္ၿပီး ေခ်ာင္းဆိုးတယ္၊ သလိပ္နည္းနည္းပါတတ္တယ္။ ရင္က်ပ္ပန္းနာရိွရင္လည္း ပိုဆိုးလာတယ္။ နဂိုျဖစ္ေန တဲ့ ေလျပြန္ေရာင္တာကို ပိုဆိုးေစၿပီး ေရာဂါ သက္သာဖို႔သံုးတဲ့ေဆးေတြရဲ့ အာနိသင္ကို ဆန္႕က်င္လိုက္တယ္။ ေဆးေတြက အာနိသင္ မျပႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဆုတ္ရဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ဟန္႔တားထားတဲ့အတြက္ သိပ္ၿပီးလႈပ္လႈပ္ရွားရွား မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။

~

အားကစားသမားေတြမွာ ပိုသိသာတယ္။ တျခားလူေတြနဲ႔ ယွဥ္လို႔မရေတာ့ဘူး။ ႏွလံုးခုန္ျမန္တာ၊ ေသြးလွည့္ပတ္မႈ မေကာင္းတာ၊ အသက္႐ႈမဝတာျဖစ္လာေတာ့ သက္လံုမေကာင္းေတာ့ဘူး။ သူတို႔ရဲ့လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ထိခိုက္လာတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဆးလိပ္က ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ တြယ္ဆက္တစ္သွ်ဴးေတြကို ျဖစ္ေပၚတာကိုတားလိုက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကစားရင္း၊ လႈပ္ရွားရင္းနဲ႔ ဒါဏ္ရာရသြားရင္ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေပ်ာက္ေတာ့ဘူး။

~

အိမ္ေထာင္သည္ေတြ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့အခါ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တဲ့အခ်ိန္မွာ ျပႆနာေတြ ေပၚလာတယ္။ အိမ္ေထာင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ က်န္းမာေရး (Sexual Health) ကိုပါ ထိခိုက္လာပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္တား ေဆးေသာက္ထားတဲ့သူ၊ ေဆးထိုးထားတဲ့သူေတြ၊ ကြင္းထည့္ထားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ အရမ္းအႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွလံုးနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ေရာဂါေတြရလာပါတယ္။ အသက္ (၃ဝ-၄ဝ) အရြယ္ အမ်ိဳးသားေတြဟာ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ ပန္းေသပန္းညႈိုးပိုၿပီးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြရဲ့ အဂၤါေတြဆီကိုသြားတဲ့ ေသြးေၾကာမွာ နစ္ကိုတင္းေတြက ပိတ္လုိက္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာေတြ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕က်ဥ္းလာၿပီး ပ်က္စီးသြားတယ္။ ေသြးအလံုအေလာက္ မရေတာ့တဲ့အတြက္ အဲဒီအဂၤါေတြဟာ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းမလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒီလိုအမ်ိဳးသား ေတြဟာ ႏွလံုးနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ေရာဂါေတြကို အလြယ္တကူ ခံစားရတတ္ပါတယ္။

~

ေဆးရြက္ႀကီးပါတာ အကုန္လံုးဟာ လူကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစတာခ်ည္းပါပဲ။ ေဆးျပင္းလိပ္၊ ေဆးေပါ့လိပ္၊ စီးကရက္၊ ေဆးတံ၊ ေဆးရြက္ႀကီးငံုတာကအစ အကုန္လံုး အကံ်ဳးဝင္တယ္။ ဒီျပႆနာေတြဟာ မိမိကိုယ္တိုင္ေသာက္မွ ႀကံဳေတြ႕ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တျခားလူေသာက္တဲ့ ေဆးလိပ္ေငြ႔ကို ႐ႈမိရင္လည္း က်န္းမာေရးထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ အေဖ၊အေမႏွစ္ဦးစလံုး ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ သူတို႔ေမြးလာတဲ့ ကေလးေလးဟာ ရင္က်ပ္ေရာဂါ၊ ေလျပြန္ေရာင္တာေတြ ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းက (၂) ဆ ပိုမ်ားပါတယ္။ တျခားဓါတ္မတည့္တဲ့ ေရာဂါေတြလည္း ရႏိုင္ပါတယ္။

~

ကုိယ္ဝန္ေဆာင္သည္အေမေသာက္ရင္ လမေစ့ဘဲနဲ႔ ေမြးတတ္ပါတယ္။ ေမြးလာတဲ့ကေလးေတြဟာလည္း ေပါင္မျပည့္ဘူး။ အသက္ (၂)ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြသာ ေဆးလိပ္ေငြ႕ကို႐ႈမိရင္ အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ ျပႆနာေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြဆိုရင္ ႐ုတ္တရက္ အသက္႐ႈပိတ္ၿပီးေသတဲ့ အထိ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္တဲ့သူေတြဟာ တျခားသူေသာက္တဲ့ ေဆးလိပ္ေငြ႕ေၾကာင့္ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြ ပိုမ်ားသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူမမယ္ကေလးေတြကို ေဆးလိပ္ေငြ႕မ႐ႈ႐ိႈက္ေစခ်င္ဘူး။ သူတို႔ရဲ့ အနာဂတ္ေလးေတြ လွပေစခ်င္ပါတယ္။

~

‘ေဆးလိပ္တစ္ခါေသာက္ရင္ လူတစ္ေယာက္ရဲ့အသက္ဟာ ၅ မိနစ္ကေန မိနစ္၂ဝ အထိ တိုသြားႏိုင္ပါတယ္’ တဲ့။ ကြၽန္မတို႔လူဘဝကို ေရာက္တုန္းေရာက္ခုိုက္ေလးမွာ လုပ္သြားစရာေတြ အမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။ မသိေသးတာေတြ သိ ေအာင္ ရွာေဖြရဦးမယ္။ မိမိသိသေလာက္ကို တျခားလူေတြသိေအာင္လည္း ျပန္ၿပီး ေဝငွခဲ့ခ်င္ေသးတယ္။ အခုလက္ရိွ အတြက္အကိ်ဳးရွိတဲ့ အလုပ္ေတြလုပ္ေနရသလို ေနာင္သံသရာအတြက္လည္း အက်ိဳးရွိေအာင္ႀကိဳးစားရဦးမယ္။ ဒီေလာက္ အထိ တန္ဖိုးရွိေနတဲ့ ကြၽန္မတို႔ရဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ဖမ္းဆုပ္ကိုင္တြယ္လို႔မရတဲ့ ေဆးလိပ္ေငြ႕ေတြက ဖ်က္ဆီးပစ္တာ အရမ္္းဝမ္းနည္းဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ရဲ့ဘဝသက္တမ္းကို ႐ုပ္ဝတၴဳ အတိအက်မရိွတဲ့ မီးခိုးေငြ႔ေတြေၾကာင့္ မတိုေစခ်င္ပါဘူး။ ေဆးလိပ္ျဖတ္တာဟာ မိမိတစ္ဦးတည္း ေကာင္းက်ိဳးအတြက္ မဟုတ္ပါဘူး။ မိမိအနီးပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရိွတဲ့ မိသားစု၊ မိတ္ေဆြအားလံုးရဲ့ အသက္ကို ကာကြယ္လိုက္တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အားလံုးရဲ့မနက္ျဖန္ေတြလွပၿပီး သက္တမ္းေစ႔ေနႏိုင္ဖို႔ေဆးလိပ္ကို ေရွာင္ၾကပါလို႔ ထပ္ေဆာင္းၿပီး တိုက္တြန္း လိုက္ပါရေစ။
~
~

ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)
အာေရာဂ်ံ မဂၢဇင္း ေဖေဖာ္၀ါရီ၊ ၂၀၁၁

 

ေျခေထာက္နာျခင္းႏွင့္ အစားအစာမ်ား December 8, 2010

မွ်င္ထူၾကြက္သားေတြ ေရာင္ရမ္းၿပီး ေျခေထာက္ေတြနာက်င္တာကို လူတိုင္းနီးပါးႀကံဳေတြ႕ရ တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ခံစားမႈေတြကို လံုးဝႀကီးေပ်ာက္ကင္းသြားေအာင္ ကုသဖို႔က အေတာ္ကိုခက္ခဲပါတယ္။ ေဆးဝါးေတြဟာ ူၾကြက္သား မ်ား နာက်င္ျခင္း၊ ေမာပန္းျခင္းနဲ႔ တျခားအေျခအေနေတြကိုသက္သာဖို႔အတြက္သာ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လူနာ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ သူတို႔ရဲ့ေရာဂါလကၡဏာေတြ သက္သာဖို႔ဆိုရင္ သူတို႔စားေသာက္တဲ့ပံုစံနဲ႔ ေနထိုင္မႈပံုစံကိုပါ ေျပာင္းလဲေပး ဖို႔လိုပါတယ္။ ဘယ္လိုအစားအေသာက္ေတြကို ေရွာင္သင့္လဲဆိုတာကို သိထားရင္ လူနာအေနကို အေတာ္ကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ပါတယ္။ လူနာတခ်ိဳ႕ဟာ သူတို႔စား ေသာက္တဲ့အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ သူတို႔ခံစားရတဲ့ ၾကြက္သား နာက်င္မႈေတြ၊ ၾကြက္သားေတာင့္တင္းမႈေတြဟာ ပိုၿပီးဆိုးဝါးလာတတ္ပါတယ္။

.

ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေက်ာရိုးမနဲ႔ ဦးေႏွာက္မွာရွိတဲ့ အာရံုေၾကာမ်ား အလြန္ခံစား လြယ္တာေၾကာင့္ ဒီ လကၡဏာေတြကို ခံစားရတာလို႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕အစားအစာေတြဟာ Neurotransmitters ထုတ္လုပ္မႈကို မ်ားေစၿပီး အဲဒီ Neurotransmitters ေတြက နာက်င္မႈေတြ ျမန္ျမန္ခံစားရေအာင္လႈံ႕ေဆာ္ေပးတာေၾကာင့္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ မွ်င္ထူၾကြက္သားမ်ားေရာင္ရမ္းနာက်င္မႈနဲ႔ အစားအစာဆက္စပ္မႈကို သုေတသနျပဳလုပ္ထားတာ နည္းေပမယ့္လည္း သုေတသီေတြဟာ နာက်င္မႈကို သက္သာေစတဲ့အစားစာတဲ့ပံုစံ ၁ဝ မ်ိဳးကို အႀကံေပးခဲ့ၿပီး ဒီနည္းလမ္းဟာ တာရွည္နာက်င္မႈခံစားေနရတဲ့သူေတြအတြက္ေတာင္ အေထာက္အကူျပဳေစတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

.

၁။ လတ္ဆက္တဲ့ အစားအေသာက္တို႔ကို စားသံုးပါ။

မွ်င္ထူၾကြက္သားေရာင္ရမ္းမႈကို ခံစားရတဲ့လူနာေတြထဲက တစ္ဝက္ေလာက္မွာ Irritable Bowel Syndrome – IBS လိုမ်ိဳး ဝမ္းေလွ်ာတာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာေတြကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ အစာေတြကို ၾကာရွည္ခံေအာင္ထည့္က်တဲ့ Preservatives ေတြ၊ အရသာရွိေအာင္ ထပ္ထည့္ၾကတဲ့ Additives ေတြ မပါတဲ့ သန္႔ရွင္းလတ္ဆတ္တဲ့ အစားအစာ ေတြဟာ ၾကြက္သားနာက်င္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ျဖစ္ေပၚလာတ့ဲ IBS ကို သက္သာေစပါတယ္။ အူလမ္းေၾကာင္းေရြ႕လ်ားမႈကို လႈံေဆာ္ေပးတဲ့ အစားအစာေတြဟာ မွ်င္ထူၾကြက္္သားေတြ ေရာင္ရမ္းေစတဲ့ အာရံုေၾကာမ်ား ကိုပါ သက္ေရာက္မႈရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ တိက်တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကို မသိရေသးေပမယ့္လည္း လတ္ဆတ္တဲ့အစားအစာေတြကို စားသံုးတာဟာ လူတိုင္းအတြက္ သင့္ေတာ္တာေၾကာင့္ ဒီနည္းလမ္းကို လူတိုင္းလိုက္နာသင့္ပါတယ္။ အသီးအရြက္ေတြထဲမွာလည္း ဓါတုပိုးသတ္ေဆးကို မသံုးထားတဲ့ အသီးအႏွံေတြက ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္ပါတယ္။

~

၂။ ေကာ္ဖီကို မစြဲေသာက္ပါနဲ႔။

မွ်င္ထူၾကြက္သားေရာင္ရမ္းမႈဟာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေနအထားကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးတဲ့ ဦးေႏွာက္မွာရွိတဲ့ Chemicalsေတြကို ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ ေစပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနဟာ အနားမယူရျခင္း၊ ေကာင္းစြာမအိပ္စက္ရျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္မႈေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။  ၾကြက္္သားေရာင္ ေနတဲ့ သူေတြဟာ သူတို႔ရဲ့နာက်င္မႈေတြသက္သာေစဖို႔ လူကိုတက္တက္ၾကြၾကြျဖစ္ေစတဲ့ ေကာ္ဖီေတြကိုေသာက္တတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကဖင္းပါတာေတြဟာ ေကာင္းတဲ့ အက်ဳိးထက္ ဆိုးက်ိဳးေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ကဖင္းဟာ နာက်င္မႈေဝဒနာေတြကိုေတာင္ ပုိၿပီး ဆိုးဝါးသြားတတ္ပါတယ္။

~

၃။ အသီးအရြက္တခ်ိဳ႕ကို ေရွာင္ဖို႔လိုပါတယ္။

အဆစ္မ်ားနာက်င္မႈအတြက္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကိုေရွာင္ရမယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ဆိုရင္ အသီးအရြက္ေတြဟာ ကယ္လိုရီနည္းတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညႊတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ အာလူး၊ ခရမ္းသီးေတြကေတာ့ အဆစ္မ်ားေရာင္ရမ္းတာကို ပိုဆိုးေစၿပီး တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ နာက်င္မႈကိုေတာင္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလိုအစားအစာေတြမွာ အာရံုေၾကာေတြကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ခံစားရတဲ့လူနာအေရအတြက္ဟာ နည္းေပမယ့္ ဒီလိုအစားအစာေတြကို ျဖတ္လိုက္ရင္ သိသိသာသာ ေကာင္းသြားတယ္လို႔လည္း ပညာရွင္ေတြက ဆိုလာၾကပါၿပီ။

~

၄။ Omega 3 Fatty Acid အဆီ ရေအာင္ စားပါ။

ဆယ္လ္မြန္ငါးအပါအဝင္ ငါးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာေတြ႕ရတဲ့ Omega 3 Fatty acid အဆီေတြဟာ ႏွလံုးက်န္းမာေရးအတြက္ အေထာက္အကူျပဳသလို နာက်င္မႈေတြကိုလည္း ေကာင္းစြာထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ေရာင္ရမ္းမႈကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး ဦးေႏွာက္ရဲ့လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို ကူညီေပးတာေၾကာင့္ လူေတြအတြက္ အေတာ္ကို အေထာက္အကူရပါတယ္။ စမ္းသပ္မႈေတြအရေတာ့ ငါးရဲ့အဆီကိုျဖည့္စြက္စားေပးတဲ့သူေတြထဲက ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ နာက်င္မႈ လကၡဏာေတြ သက္သာတာကို ေတ႔ြရပါတယ္။

~

၅။ တေစးပါတာေတြကို ေရွာင္ပါ။

တေစး Yeast ဟာ ေပါင္မုန္လိုမ်ိဳး ဖုတ္ထားတဲ့ အစားအေသာက္အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြမွာ ေတြ႔ႏိုင္ၿပီး သူနဲ႔အတူ Gluten လို႔ေခၚတဲ့ ပစၥည္းပါ တြဲဖက္ပါတတ္ပါတယ္။ သူတို႔ပါတာေတြကို စားသံုးေပးရင္ ခႏၶာကုိုယ္ထဲမွာ မႈိစြဲကပ္ႏိုင္ၿပီး နာက်င္မႈေတြကို ပိုၿပီး ခံစားရေစပါတယ္။ ၾကြက္သားနာက်င္ေရာင္ရမ္းေနတဲ့သူေတြဟာ ဂလူတင္ကို ေကာင္းေကာင္း မယဥ္ပါးႏိုင္တာေၾကာင့္ အူနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ေရာဂါ Celiac disease ကို ခံစားရေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တေစးနဲ႔ ဂလူတင္ပါဝင္တ့ဲ အစားအေသာက္ေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္တာဟာ လူနာတခ်ိဳ႕ကို ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ေစပါတယ္။

~

၆။ ႏို႔နဲ႕ႏို႕ထြက္အစားအစာမ်ား အလြန္အကြၽံစားတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ပါ။

ႏို႔သၾကားကို မေခ်ဖ်က္ႏိုင္မႈကို လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ႀကံဳေတြရရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မွ်င္ထၾကြက္သား ေရာင္ရမ္းေနတဲ့သူေတြဟာ ႏို႔ပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို ေခ်ဖ်က္တဲ့ေနရာမွာ အခက္အခဲေတြရွိ လာပါတယ္။ စမ္းသပ္မႈေတြအရူၾကြက္သားေရာင္ရမ္းေနတဲ့သူေတြထဲက ၄ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ အစားအစာေတြမွာပါတဲ့ အရာဝတၳဳေတြနဲ႔ ဓါတ္ျပဳႏိုင္တာကို ေတြ႕ရ႔ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ႏို႔၊ ႏို႔ပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြနဲ႔ အလြယ္တကူ ဓါတ္ျပဳႏိုင္တာေၾကာင့္ အထူးသတိထားဖို႔လိုပါတယ္။

~

၈။ အခ်ိဳခဲမ်ားစားသံုးမႈကို ေလ်ာ့ခ်ပါ

ၾကြက္္သားေတြေရာင္ၿပီးနာေနတဲ့သူေတြဟာ အခ်ိဳခဲအတုေတြကို ေရွာင္လိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၿပီးသက္ေတာင့္ သက္သာေနႏိုင္လာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အစားအေတြထဲမွာ ထပ္ထည့္တဲ့သၾကားခဲအတုေတြ Artificial sweetener ဟာ Excitotoxins လို႔ေခၚတဲ့ ဓါတုပစၥည္း တစ္မ်ိဳးျဖစ္ၿပီး သူတို႔ဟာ အာရံုေၾကာေတြကို လံႈေဆာ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ နာက်င္မႈေတြကို ပုိၿပီး ခံစားရလြယ္လာပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ပစၥည္းေတြဟာ လူေတြရဲ့ က်န္းမာေရးကို ဆိုးဆိုးရြားရြားထိခိုက္ပ်က္စီးေစတာမ်ိဳးမရွိေပမယ့္လည္း နာက်င္မႈေတြကိုေတာ့ ျမန္ျမန္ခံစားရေစသလို တခ်ိဳ႕အခ်ိဳခဲေတြ ေၾကာင့္ အူနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါေတြ IBS ျဖစ္ေစတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

~

၉။ Additives ေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ပါ။

အခ်ိဳမႈန္႕ Monosodium glutamate (MSG) လိုမ်ိဳး အစားအစာေတြျပဳလုပ္တဲ့ေနရာမွာ အရသာပိုရွိေအာင္ ထည့္က်တဲ့ ပစၥည္းေတြဟာ ၾကြက္္သားေရာင္ေနတဲ့သူေတြကို ေကာင္းေကာင္း အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အျမန္စာ၊ တရုတ္အစားအစာ၊ အသင့္ထုတ္ပိုး ထားတဲ့ အစားအစာေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ အဲဒီအခ်ိဳမႈန္႔ဟာ နာက်င္မႈခံစားရေအာင္ လံႈေဆာ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာရိုးဆစ္ထဲက အရည္ထဲမွာရွိတဲ့ Glutamate ပမာဏနဲ႔ ၾကြက္သားေတြနာက်င္မႈဟာ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ Glutamate ဟာ ေခါင္းကိုက္တာမ်ိဳးကိုသာ ျဖစ္ေစသလို ၾကြက္သားေရာင္ရမ္းမႈေတြကေန နာက်င္မႈ အထိဆက္ျဖစ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ အေတာ္ေလးကို သတိထားစားသံုးသင့္ပါတယ္။

~

၁ဝ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညႊတ္တဲ့ အလြယ္စာေတြကို ေရွာင္လိုက္ပါ။

ေဖြးေနေအာင္အေရာင္ခြၽတ္ထားတဲ့ သၾကားေတြ၊ ကဖင္း၊ ေၾကာ္ထားတဲ့ မုန္႔ေတြ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲထားတဲ့ အစားအစာေတြ၊ (အျမန္စာ၊ သၾကားလံုး၊ အထပ္ထပ္အခါခါ ျပဳလုပ္ထားတဲ့မုန္႕) ေတြကို အတိုင္းအတာေလးတစ္ခု သတ္မွတ္ၿပီးစားသင့္သလို လံုးဝေရွာင္လို႔ရရင္လည္း ေရွာင္ဖို႔ ညႊန္ၾကားထားပါတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္လာတာကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အစားအစာေတြဟာ ၾ<ြကက္သားေတြကို မသက္မသာခံစားရေစသလို အိပ္စက္မႈကိုေႏွာင့္ယွက္ျခင္း၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားအဖြဲ႕အစည္းကိုေတာင္မွ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီလိုအစားအစာေတြကို ေရွာင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ၾ<ြကက္သားမ်ားေရာင္ရမ္းနာက်င္မႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

~

ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)

AROGYM Magazine

December, 2010

စိတ္က်ေရာဂါကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ December 4, 2010

စိတ္က်ေရာဂါကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ စိတ္က်ေရာဂါကို ႀကံဳေတြ႕ေနရတယ္လို႔ သံသယရွိလာရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းရွိ Chemicals မ်ားေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တာလား၊ ပတ္၀န္းက်င္အေနအထားေၾကာင့္လားဆိုတာကို ဆရာ၀န္က ေသခ်ာစစ္ ေဆးၿပီး သင့္ေတာ္ေသာ ကုသမႈမ်ားျပဳလုပ္ေပးပါလိမ့္မည္။ မိမိတို႔အသံုးျပဳသင့္ေသာ ေဆး၀ါးမ်ားကို ေပးပါလိမ့္မည္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မိမိကိုယ့္ကိုလည္း ျပန္ၿပီး ျပင္ဆင္ထားႏိုင္မယ့္ တခ်ိဳ႕အခ်က္ေတြရွိေနပါေသးတယ္။

.

၁။ ခံယူခ်က္၊ အေတြးအေခၚေတြကို ေျပာင္းလဲလိုက္ပါ။

စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ အဆိိးုျမင္၀ါဒဘက္ကို ဦးတည္ေနတတ္ပါတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိေသာ အေနအထားမ်ိဳး၊ ၀မ္းနည္းဖြယ္ အနာဂတ္ေတြကိုသာ ႀကံဳေတြ႔မယ္လို႔ လက္ခံထားၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုအျမင္ေတြကို ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ဆိုတာက အေတာ့္ကို မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ စိတ္က်ေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါကို မျဖစ္မေနကို ေျပာင္းလဲရပါေတာ့မယ္။ အတိတ္က မွားခဲ့ေသာ အမွားမ်ားအေပၚတြင္ အာရံုစူးစိုက္မေနသင့္ပါဘူး။ အတိတ္ျဖစ္ရပ္ေတြကို ေတြးၿပီး ယူက်ံဳးမရျဖစ္ေနေလ စိတ္ဓါတ္ပိုက်ေလပါပဲ။ ဒါေတြအစား မိမိဘာေတြျဖစ္ခ်င္တယ္၊ ဘာေတြလုပ္မယ္ဆိုတာကိုသာ အာရံုစိုက္သင့္ပါတယ္။

.

၂။ မိမိကုိယ္ကို အျပစ္မတင္ပါႏွင့္။

လူတိုင္းနီးပါးဟာ အမွားရွိခဲ့ဖူးတာခ်ည္းပါပဲ။ အရင္တုန္းက ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အမွားေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး မိမိကုိယ္ကို ခြင့္မလႊတ္ႏိုင္ေအာင္ အျပစ္တင္တာမ်ိဳးကို မလုပ္သင့္ပါဘူး။ စိတ္က်ေရာဂါရွိသူေတြဟာ မိမိကိုယ့္ကို အျပစ္တင္ေနတာမ်ားရင္ သူတို႔ခံစားေနတဲ့ ျပႆနာေတြဟာ ေလ်ာ့ပါမသြားႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မိမိအမွားကို အဆက္မျပတ္ အျပစ္တင္ေနတာမ်ိဳးကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ ႀကံဳေတြ႕လာတဲ့အေျခအေနေတြကို ဘယ္လို လက္ခံမလဲဆိုတာကိုသာ စဥ္းစားထားပါ။ လူတိုင္းဟာ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့သူေတြမဟုတ္တာေၾကာင့္ တျခားသူေတြမွာလည္း မိမိလိုမ်ိဳး အမွားေတြရွိတယ္ဆိုတာကို သိထားပါ။ သိပ္ၿပီးႀကီးက်ယ္တဲ့ အခက္အခဲ၊ ျပႆနာေတြကို ခံစားေနရတာ မိမိတစ္ေယာက္တည္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို နားလည္ထားေပးပါ။

.

၃။ လူမ်ားႏွင့္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံပါ။

စိတ္ဓါတ္က်ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မိသားစု၊ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းေတြနဲ႔ ကင္းကြာၿပီးေနလိုၾကပါတယ္။ တစ္ေယာက္တည္း ေနလိုၾကပါတယ္။ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုပါ လို႔ အႀကံေပးတာဟာ မိမိခံစားေနရတဲ့ ေ၀ဒနာနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး စကားႀကီးစကားက်ယ္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ႏွင့္ဆံုေတြၿပီးေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေနဖို႔ပါ။ ပံုမွန္အတိုင္းေလးပဲ ေတြ႔ဆံုၿပီး ရုပ္ရွင္သြားျခင္း၊ ျပပြဲမ်ား၊ အားကစားပြဲမ်ားသြားျခင္း၊ ထမင္းလက္ဆံုစားျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။

.

၄။ ပံုမွန္အိပ္စက္ခ်ိန္ရေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။

အိပ္စက္ခ်ိန္နည္းျခင္းနဲ႔ စိတ္က်ေရာဂါခံစားမႈဟာ တိုက္ရိုက္ႀကီး ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ စိတ္က်ေရာဂါေၾကာင့္ အိပ္ခ်ိန္နည္းေနရင္ စိတ္က်ေရာဂါဟာ ပိုပိုၿပီးဆိုးလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိပ္ခ်ိန္၊ ထခ်ိန္ပံုမွန္ရွိရေအာင္ အေလ့အက်င့္လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ညအိပ္ရာ၀င္ခါနီးတြင္ မိမိတို႔သက္၀င္ယံုၾကည္ရာ ဘာသာအလိုက္ ဆုေတာင္းျခင္း၊ တရားထိုင္ျခင္း၊ ပုတီးစိတ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ အိပ္ရာ၀င္ခါနိးတြင္ ကဖင္းႏွင့္ အရက္ပါ၀င္ေသာ အေဖ်ာ္ယမကာတို႔ကို သံုးစြဲျခင္း၊ ညနက္သည္အထိ အလုပ္လုပ္ျခင္းတို႔ကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ ႏွစ္ႏွစ္ၿခဳိက္ၿခိဳက္အိပ္ေပ်ာ္ဖို႔အတြက္ စိတ္ကို အနားေပးရန္လိုအပ္ပါတယ္။

.

၅။ သက္ေတာင့္သက္သာရွိေစမယ့္ လုပ္ေဆာင္မႈတိုင္းကို ပါ၀င္ပါ။

စိတ္က်ေရာဂါေၾကာင့္ လူေတြဟာ ေပ်ာ္ေအာင္ ဘယ္လိုေနရမယ္ဆိုတာကို မသိေတာ့ပါဘူး။ ႏွစ္သက္ၾကည္ႏူးမႈကို ရွာမေတြ႔ႏုိင္ပါဘူး။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ စိတ္က်ေရာဂါကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ သက္ေတာင့္သက္သာနဲ႔ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေနတတ္တဲ့ ဘ၀ပံုစံကို ျပန္စၾကည့္သင့္ပါတယ္။ မိမိကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစတဲ့ အရာေတြကို ျပန္စဥ္းစားပါ။ စာအုပ္ဖတ္ျခင္း၊ ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ အင္တာနက္သံုးစြဲျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ အလည္အပတ္သြားျခင္း၊ ျပတိုက္မ်ား၊ ပန္းၿခံမ်ားသို႔သြားျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။

.

၆။ အားကစားလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ပါ။

လႈပ္လႈပ္ရွားရွားေနျခင္းဟာ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အက်ဳိးျပဳတဲ့ Chemicals ေတြကို ထြက္လာေစပါတယ္။ အားကစားလုပ္တာေၾကာင့္ Endorphins လို႔ ေခၚတဲ့ Chemicals ေတြ ထြက္လာၿပီး စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။ အားကစားလုပ္တယ္ဆိုတာကလည္း မာရသြန္ေျပးတာလိုမ်ိဳး အားသြန္ခြန္စိုက္လုပ္ရတာမ်ိဳးကို ေျပာခ်င္တာမဟုတ္ပါဘူး။ မိမိက်န္းမာေရး၊ လက္ရွိအေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီမယ့္ အားကစားတစ္ခုခုကိုသာ ပံုမွန္လုပ္သြားဖို႔ပါ။ တေန႔ကို ၃ နာရီ၊ တစ္ပတ္ကို ၃ ႀကိမ္ေလာက္ လုပ္ေပးႏုိင္ရင္အေတာ္ကို အေထာက္အကူျပဳေနပါၿပီ။

.

၇။ အျပင္သို႔အလည္အပတ္သြားပါ။

ေနေရာင္ျခည္ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ထိေတြ႔မႈ နည္းျခင္း၊ ရာသီဥတု အေျပာင္းအလဲ၊ အံု႕မႈိင္းေသာ ရာသီဥတု တို႔ေၾကာင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေနအထား ေတြဟာ ယို႔ယြင္းလာကာ မူလခံစားေနရေသာ စိတ္က်ေ၀ဒနာဟာ ပိုၿပီးဆိုးရြားလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္က်ေရာဂါကို ခံစားေနရတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေနေရာင္ခံေပးသင့္ပါတယ္။ အလင္းေရာင္မရွိတဲ့အခန္းတခုထဲမွာ ၿငိမ္ထိုင္ေနမယ့္အစား ေနေရာင္ျခည္ေအာက္မွာ တေန႔ကို နာရီ၀က္ခန္႔ လမ္းေလွ်ာက္ေပးသင့္ပါတယ္။

.

၈။ အစားအေသာက္တို႔ကို ဂရုစိုက္ပါ။

Omega 3 Fatty Acids ပါတာေတြဟာ ဦးေႏွာက္အတြင္း အာရံုေၾကာမ်ား ဆက္သြယ္မႈကို အားေပးတာေၾကာင့္ အာရံုခံစားမႈေကာင္းေစပါတယ္။ ငါးမစားခ်င္တဲ့သူေတြကေတာ့ ငါးႀကီးဆီေဆးေတာင့္ေတြကို ေသာက္ႏုိင္ပါတယ္။ ငါးႀကီးဆီေဆးေတာင့္ေတြဟာ ငါးညွီနံ႕ကို ဖံုးကြယ္ေပးတာေၾကာင့္ ေသာက္ရတာ အဆင္ေျပပါတယ္။ ျပန္ေၾကာ္ဆီမ်ား၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲထားေသာ အစားအစာမ်ား၊ အျမန္စာ (Fast Food) မ်ားကို မစားေသာက္ဘဲ လတ္ဆတ္ေသာ အသီးအႏွံမ်ား၊ အရည္ရႊမ္းေသာ သစ္သီးမ်ား၊ ေကာက္ပဲသီးႏွံ၊ အဆီမပါေသာ အသားမ်ားကိုစားေသာက္တာကလည္း ျပန္လည္က်န္းမာလာေစဖို႔ မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳႏုိင္ပါတယ္။

.

ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆး၀ါး)

Good Health Journal

”တာရွည္ေဆးေသာက္ရတဲ့အခါ……” November 30, 2010

၁။ မိမိေသာက္မယ့္ေဆးဟာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေသာက္ရမယ့္ေဆးလဲဆိုတာကို ေသေသခ်ာခ်ာသိရေအာင္ ႀကိဳးစားထားသင့္ပါတယ။္ မနက္ပိုင္းေသာက္ရမယ့္ေဆး၊ ညေနေသာက္ရမယ့္ေဆး၊ အစာနဲ႔တြဲသင့္လား၊ အစာမပါဘဲ ေသာက္ရ မလားဆိုတာကို ေသေသ ခ်ာခ်ာ သိထားဖို႔လိုပါတယ္။

.

၂။ ေသာက္ရမယ့္ေဆးဟာ တစ္မ်ိဳးထက္ပိုတယ္ဆုိရင္ ဒီေဆးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္ေတြကို ခ်ေရးထားပါ။ တမ်ိဳးနဲ႔တမ်ိဳး သတိထားရမယ့္ အခ်က္ေတြက ကြာျခားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမွတ္တမ္းေလးနဲ႔ခြဲေရးထားရင္ သူတို႔နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အႀကံၿပဳခ်က္ေတြ ဟာ မေရာေထြးေတာ့ပါဘူး။

.

၃။ ေဆးေသာက္ဖို႔အႀကံေပးထားတဲ့အခ်ိန္နဲ႔ မိမိအျပဳအမူတို႔ကို ခ်ိန္ဆၾကည့္ပါ။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြဟာ အိပ္ငိုက္ျခင္းေတြကို ျဖစ္ေစတတ္ၿပီး တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေခါင္းမူးေစတတ္ပါတယ္။ မိမိေဆးေသာက္မယ့္အခ်ိန္မွာ တျခားအႏၲရာယ္ျဖစ္ေစတဲ့ အျပဳအမႈမ်ိဳးကို ေရွာင္ဖို႔လိုပါတယ္။

.

၄။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြဟာ အခ်ိန္အတိအက်ေသာက္ဖို႔လိုပါတယ္။ အခ်ိန္နာရီအတိအက်ျခားၿပီး ေသာက္ရမယ့္ ေဆးေတြရွိ ေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြကေတာ့ သီးျခားညႊန္ၾကားခ်က္ေတြလိုအပ္ပါတယ္။ ေဆးေတြ အေကာင္းဆံုးအလုပ္လုပ္မယ့္ အခ်ိန္နဲ႔ ေဆးေသာက္ မယ့္အခ်ိန္ အံ့ကိုက္ျဖစ္ေအာင္ စဥ္းစားထားရပါမယ္။

.

၅။ ေဆးေသာက္ၿပီး၊ မၿပီးကို သိႏိုင္တဲ့ အမွတ္အသားကိုထားပါ။ ဒီေန႔အတြက္ေဆးေသာက္ၿပီးၿပီလား၊ မေန႔ကေရာ ေသာက္ခဲ့လား ဆိုတာကို တိတိက်က်သိႏိုင္ဖို႔ ျပကၵဒိန္မွာ အမွတ္ျခစ္ထား၍လည္း ရႏိုင္ပါတယ္။

.

၆။ ေဆးေသာက္ခ်ိန္မွန္ေအာင္ ႏုိးစက္ထားေပးပါ။ အထူးသျဖင့္ တေန႔ကို တစ္ႀကိမ္ထက္ပိုေသာက္ရမယ့္ေဆးေတြအတြက္ ဒီနည္းလမ္းဟာ အေတာ္ေလးကို အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။

.

၇။ ေဆးေသာက္ၿပီးခ်ိန္မွာ ႀကံဳေတြ႔လာရတဲ့လကၡဏာေတြကို မွတ္သားထားပါ။ ေဆးပမာဏအေျပာင္းအလဲ၊ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး၊ ဆရာဝန္ရဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို တြဲၿပီး မွတ္သားေပးပါ။ တကယ္လို႔ ဆီး၊ ဝမ္း၊ ေသြးသၾကား စစ္ရတဲ့ လူနာမ်ိဳးျဖစ္ေနရင္လည္း အေျဖေတြကို မွတ္သားထားပါ။

.

၈။ ေဆးေတြကို ျမင္သာတဲ့ေနရာမ်ိဳးမွာ ထားပါ။ အလြယ္တကူျမင္ႏိုင္တဲ့ျမင္ကြင္းမ်ိဳးမွာ ထားရင္ ေဆးေသာက္ဖို႔ မေမ့ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မိမိေဆးထားမယ့္ ေနရာဟာအပူ၊ အေအးမွ်တဖို႔လိုပါတယ္။ ေရခဲေသတၲာထဲထား ရမယ့္ေဆးမ်ိဳးဆိုလွ်င္လည္း ညႊန္ၾကားထားတဲ့အတိုင္းသိမ္းဆည္းရပါတယ္။ အဓိက အခ်က္ကေတာ့ ေဆးေတြကို ကေလးေတြနဲ႔ လက္လွမ္းမမီတဲ့ ေနရာမ်ိဳးမွာသာ ထားေပးဖို႔ပါ။

.

.

ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)
Good Health Journal